تاحالا چندین بار پیش آمده که اسم انواع سند ملکی را شنیده و یا دیده باشیم که ممکن است با تعدادی ازآنها آشناییت داشته و تعدادی دیگر را اصلا نشناسیم. با مجموعه تخصصی مهرآرا همراه باشید تاباهم به معرفی سند ملکی و انواع آن بپردازیم.
سند ملکی چیست؟
سند ملک، توافق نامه ای است که در آن شرایط به توافق رسیده میان خریدار و فروشنده ملک، از جمله مشخصات ملک، نقشه و ملاحضات حقوقی و محدودیت های لازم برای نقل و انتقالات ملک، مشخص می شود. این سند باید در اداره ثبت اسناد و یا دفتر خانه اسناد رسمی و یا در حضور مامورین صلاحیت دار، تنظیم شود.
به نام زدن و یا سند زدن ملک، جزئیات و نکاتی دارد که اگر به آن‌ها توجه نشود، ممکن است باعث پشیمانی و ایجاد خسارت برای خریدار و یا فروشنده شود. با مجموعه تخصصی مهرآرا همراه باشید تا با انواع سند ملکی آشنا شده و معامله ای پرسود و موفق، به دور از ضرر و زیان داشته باشید.
سند ملکی انواع مختلفی دارد. انواع سند ملکی عبارت است از:
- سند ملکی مشاع
- سند ملکی مفروز
- سند ملکی تک برگ
- سند ملکی وقفی
- سند ملکی المثنی
- سند اعیان
- سند عرصه
- سند ورثه ای
- سند ملکی تفکیکی
- سند وکالتی
- سند ملکی معارض
- سند بنچاق
- سند ملکی شورایی
- سند منگوله دار
- سند ملکی رهنی
سند ملکی مشاع
سند مشاع یکی از انواع سند رسمی در ایران است. واژه‌ی مشاع در اصل به معنای مشترک بودن استفاده می شود و برای سندی کاربرد دارد که در آن سند یک ملک، چند مالک داشته باشد. یا در تعریفی دیگر سند مشاع به سند ملکی گفته می‌شود که بین چند شریک تقسیم شده است. واژه‌ی مشاع از اشاعه می‌آید.
سند ملکی مفروز
مفروز از نظر قوانین ثبتی به این معنی است که شخصی قصد جداکردن سهم خود در یک زمین مشاع را داشته باشد. در اسناد ملکی کلمه مفروز در مقابل کلمه مشاع استفاده می‌شود.
سند ملکی تک برگ
اسناد قدیمی املاک معمولا به صورت چندبرگی و یا دفترچه ای بودند که به مرور زمان تغییر شکل داده و به صورت تک برگی که امروزه مشاهده می کنید درآمده است.
سند تک برگ نوع جدیدتر و یا به تعبیری سند امروزی است که از سوی مراجع رسمی در نظام اسناد کشور مورد طراحی و تایید قرار گرفته است.
سند ملکی وقفی
نوع دیگری از اسناد ملکی سند وقفی است. سند وقفی سندی است که صاحبان ملک یا زمین یا هر چیز دیگری، آن‌ها را وقف کرده و اداره‌ی اوقاف این ملک‌ها رو به صورت ۹۹ ساله به دیگران منتقل می‌کند و از آن‌ها اجاره می‌گیرد.
طبق قانون و مسائل حقوقی، خرید و فروش اموال وقفی، بدون هماهنگی و اجازه گرفتن از اداره اوقاف ممنوع بوده و تخلف به حساب می‌آید.
سند ملکی المثنی
اگرسند رسمی ملک به دلایل مختلف نظیر دزدیده شدن سند، آتش سوزی و یا سیل مفقود شود، صاحب ملک با در دست داشتن مدارک مورد نیاز باید درخواست سند رسمی المثنی دهد.
اینکار خود مراحل مختلفی دارد ولی در نهایت با تکمیل آن، سند رسمی المثنی برای صاحب ملک صادر می‌گردد.
سند ملکی عرصه و اعیان
نام این سند برای متقاضیان خرید خانه در تهران و یا خرید خانه در شهرهای بزرگ آشناست. چرا که در این شهرها بیشتر منازل مسکونی از نوع واحدهای آپارتمانی هستند که عرصه و اعیان دارند.
آپارتمان‌ها در زمینی به مساحت معین ساخته می‌شوند؛ سند عرصه، سند ملکی مربوط به زمینی است که آپارتمان در آن بنا می‌شود و سند اعیان مربوط به سند ملکی واحدهایی است که بر روی آن زمین ساخته می‌شوند.
سند ورثه‌ای
یکی دیگر از انواع اسناد رسمی موجود در کشور، سند ورثه‌ای است. بعد از فوت مالک، اموال او به وراث می‌رسد. وراثان می‌توانند با ارائه مدارک به اداره ثبت مربوطه، به اندازه سهم الارث خود درخواست صدور سند مالکیت کنند.
مدارک مورد نیاز برای صدور سند وررثه‌ای عبارت است از تقاضای صدور سند مالکیت، گواهی حصر وراثت، فرم مالیاتی ۱۹ و اصل سند مالکیت مورث.
سند ملکی تفکیکی
همانطور که از کلمه‌ی تفکیک هم پیدا است این سند معمولا بر ملکی دلالت دارد که بین چند نفر تقسیم شده است و قسمت‌های تقسیم شده هرکدام در قالب یک سند از هم تفکیک شده‌اند.
سندهای تفکیک شده مربوط به املاکی هستند که چند نفر در مالکیت آن با هم شراکت دارند و این سندها مسائل حقوقی مربوط به خود را دارند.
سند وکالتی
سند وکالتی به سندی می‌گویند که به نام شخص یا اشخاص دیگری به عنوان وکیل فروشنده‌ی اصلی تنظیم شده باشد. گاهی اوقات ممکن است به هر دلیلی از جمله بیماری، فوت و… یک یا چند نفر از سوی یک نفر وکالت داشته باشند.
در این صورت باید وکالت آن‌ها به صورت رسمی و محضری ثبت شده باشد تا برای دیگران نیز از اعتبار لازم برخوردار باشد.
اگر شخص یا اشخاصی با جعل اسناد، دست به معامله‌های غیر قانونی بزنند با پیگیری مسائل حقوقی می‌توانید از کلاهبرداران شکایت کنید.
سند ملکی معارض
اگر برای یک ملک مشخص با حد و حدود تعریف شده دو سند رسمی با نام ها و تاریخ متفاوت صادر شده باشد، به آن سند معارض می‌گویند.
با توجه به تبصره ماده ۵ لایحه قانونی در مورد اشتباهات ثبتی و اسناد مالکیت معارض، دادگاه بعد از بررسی‌های لازم هر یک از دو سندی را که تعرض در ملک دیگری داشته باشد را حکم ابطال سند می‌دهد.
سند بنچاق
در زمان‌های گذشته که نظام مدیریتی ثبت اسناد همانند امروز به صورت یکپارچه و الکترونیک نبود، مردم برای توافق بین خودشان قراردادهایی را می‌نوشتند.
سپس برای تأیید صحتشان، آن‌ها را نزد علما و افراد سرشناس که در بین مردم چهره‌ی موجه و مقبولی داشتند، می‌بردند.
این سندها وقتی به مهر و امضای این اشخاص می‌رسید، نزد همگان قابل قبول بود. به این نوع سندهای ملکی، اسناد بنچاق می‌گویند که البته امروزه مانند سابق دیگر رواج ندارند، اما کماکان اعتبار آن‌ها پس از تأیید صحت آن‌ها نزد مراجع قانونی پذیرفته است.
سند ملکی شورایی
یکی دیگر از انواع سند کشورمان، سند شورایی است. به سند عادی که توسط شورای محلی یک منطقه مهر شده باشد سند شورایی می‌گویند.
باید توجه داشت که این نوع سند به خاطر اینکه عادی محسوب می‌شود اعتبار سند رسمی را ندارد و برای تبدیل آن به سند رسمی، باید مراحل بسیار زیادی در اداره‌های ثبت اسناد پشت سر گذاشته شود.
سند منگوله‌دار
سند منگوله‌دار همانطور که از نام جالبش هم پیدا است، سندی است که یک منگوله دارد. در واقع سندهای منگوله‌دار همان سندهایی هستند که با یک نخ و یک تکه سرب پلمپ شده‌اند
این پلمپ توسط اداره‌ی ثبت اسناد بر روی سند ایجاد شده که صحت آن را تأیید می‌کند و آن را به یک سند رسمی ملکی قابل اطمینان بدل می‌سازد.
مالکیت در این گونه از سندها قطعی است و هیچ شک و شبهه‌ای در مسائل حقوقی آن وجود ندارد.
سند ملکی رهنی
بسیار پیش می‌آید که خریداران بخواهند در هنگام خرید خانه از وام و تسهیلات بانکی استفاده کنند. در این حالت سند برای مدتی که قرار است وام پرداخت شود، در رهن بانک نگه داشته می‌شود و این مسئله در خود سند هم قید می‌گردد.
منظور از رهن سند در نزد بانک، گرو ماندن آن نیست؛ بلکه صرفاً در خود سند قید می‌گردد که این سند تا تاریخ معین در رهن بانک است. آنگاه سند به خریدار تحویل داده می‌شود.
اگر وام گیرنده نتواند در موعد مقرر وام خود را پرداخت کند بانکی که سند در رهن آن است، حق دارد که ملک را تصاحب کند.